De Museumdocent

Akina Art Projects startte ik in 2009. Alles op het gebied van kunst en cultuur verenigde ik in dit bedrijf. Kunsthistorisch onderzoek, pr en communicatie, expositie organisatie, interviews en artikelen, workshops en lezingen.

Sinds eind 2014 richt ik me voornamelijk op kunsteducatie, zowel voor kinderen als volwassenen, en zowel in opdracht als vanuit eigen beweging. Voor mezelf voelt dit erg goed, om een duidelijke focus te hebben. En bij die nieuwe focus hoort een nieuwe naam!

Akina Art Projects wordt De Museumdocent

De Museumdocent geeft cursussen Kunstgeschiedenis en Kijken naar kunst, verzorgt rondleidingen, geeft advies aan culturele organisaties over zichtbaarheid en toegankelijkheid en organiseert workshops voor particulieren en bedrijven.

Daarnaast zullen er op de nieuwe website artikelen verschijnen over (interactief) rondleiden, tips en trucs, ervaringen in het buitenland en reviews van musea.

Deze Akina Art Projects website blijft bestaan, als naslagwerk en portfolio.

Zie ik jullie een keer bij een van de cursussen of workshops?

 

Advertentie

VTS basistraining in Van Abbemuseum

Vorig jaar heb ik met veel plezier het Beginners en Advanced Practicum van Visual Thinking Strategies gevolgd, bij Reade Academy in Amsterdam. Reade is niet meer de enige organisatie die de VTS training aanbiedt, ook VTS Nederland organiseert trainingen en workshops.

De eerstvolgende basistraining vindt plaats in Het Van Abbemuseum te Eindhoven op 10 en 11 juni. Een aanrader!

Uitnodiging voor VTS-basistraining

Ben je werkzaam in cultuureducatie (musea en andere cultuuraanbieders) het basisonderwijs of als zelfstandig kunstenaar? Vind je leren kijken en luisteren, open staan voor andere meningen en reflectie belangrijk? Wil je weten hoe je een groep ècht betrekt bij een gesprek over kunst?

Dan is de basistraining Visual Thinking Strategies* van VTS Nederland iets voor jou. De training vindt plaats op 10 en 11 juni a.s. in het van Abbemuseum in Eindhoven. Kijk voor meer informatie en inschrijving op www.vtsnederland.org

Kennis van en ervaring met kijken naar kunst is geen voorwaarde. Wel de wens om stil te willen staan bij wat je ziet, te verwonderen en te onderzoeken.

*  Visual Thinking Strategies is een nieuwe leermethodiek die door VTS Nederland als partner van VTS Amerika wordt aangeboden voor het Nederlands taalgebied.

www.vtsnederland.org
info@vtsnederland.org
tel. 06 21 666466 (Florentine Peijnenburg)

 

Tweede afasierondleiding bij Gemeentemuseum Helmond

Rondleiding voor mensen met een afasie

Op donderdag 28 april van 10.00-12.00 uur vindt bij Gemeentemuseum Helmond de tweede rondleiding plaats voor mensen met een afasie. De rondleiding wordt verzorgd door sociaal pedagogisch hulpverlener en ervaringswerker Mijke Ulrich en VTS-facilitator en museumrondleidster Maartje Vos-Swinkels. Locatie: tentoonstelling ‘De zeven zonden, Jheronimus Bosch in de hedendaagse kunst’, Boscotondohal. Toegang: 12,50 euro per persoon, inclusief entree, koffie of thee.

Wanneer als gevolg van hersenletsel  één of meer onderdelen van ons taalspectrum niet meer goed functioneert, dan noemen we dat afasie. Sinds kort biedt het museum rondleidingen aan voor mensen met een afasie. Op een plezierige manier wordt deelnemers via kunst geleerd nauwkeurig te observeren, te formuleren en te onderbouwen wat ze zien. Met als doel om actief deel te nemen aan het gesprek.

Persoonlijke ervaringen

Mijke Ulrich werd op haar 29ste getroffen door een hersenbloeding. Ze vocht voor wat ze verloren was en leerde weer lopen, praten en denken. Wat zij vooral wil laten terugkomen in de rondleiding is hoe belangrijk het is om weer te leren genieten van de kleine en grote dingen in het leven. Volgens Mijke hebben alle kunstvormen een positieve invloed op het revalidatieproces. Het is de combinatie van een open gesprek over kunst en de verhalen van een ervaringsdeskundige die zorgen voor een ontspannen en informatieve rondleiding.

Aanmelden

Het museum organiseert jaarlijks meerdere rondleidingen voor mensen met een afasie en hun introducés. Heb je belangstelling om aan de komende rondleiding op 28 april deel te nemen, meld je dan aan: telefoon 0492-587716 of stuur een e-mail naar info@gemeentemuseumhelmond.nl. Na de rondleiding is er ruimte voor een gesprek en het delen van ervaringen onder het genot van een kop koffie of thee.

 

De tentoonstelling over de zeven hoofdzonden is t/m 28 augustus te zien in het kader van het Jheronimus Bosch jaar. Een keur aan topwerken uit de hedendaagse museumcollectie en enkele bruiklenen worden getoond. Uitgangspunt van de tentoonstelling is een geautoriseerde kopie van het  Jheronimus Bosch triptiek  ‘Het Laatste Oordeel’ (1504-1508, te zien in de Gemäldegalerie van de Akademie der Künste in Wenen). Daarin wordt de jongste dag verbeeld, waarin zij die goed hebben gedaan gescheiden worden van hen die gezondigd hebben.

Actueel Het werk van Jheronimus Bosch (circa 1450-1516 in Den Bosch) is nog altijd bijzonder actueel. De museumcollectie omvat vele werken die eigentijdse thema’s belichten uit de populaire en alledaagse beeldcultuur. Ze brengen de middeleeuwse en typisch Boschiaanse thematiek van de zeven hoofdzonden anno 2016 voor het voetlicht. De 7 hoofdzonden zijn Superbia (ijdelheid/hoogmoed), Luxuria (wellust), Avaritia (hebzucht), Invidia (afgunst), Ira (woede), Gula (gulzigheid) en Acedia (luiheid).

Interactief rondleiden: vragen stellen

Een van de manieren waarop je interactief kunt rondleiden is door het stellen van vragen aan de deelnemers. Je kunt kiezen voor een hele informele setting waarbij de deelnemers als het ware samen met jou op ontdekking gaan en de rondleiding een gesprek wordt. Maar niet alle museumbezoekers stellen dit op prijs. Dan is het beter om tijdens je ‘traditionele’ rondleiding af en toe een vraag op te werpen en te bekijken wat de reactie is.

Maar wat voor vragen stel je dan?

Begin simpel en vraag deelnemers naar wat ze opvalt in het kunstwerk. Door te starten met een vraag die niet te persoonlijk is, is de drempel laag om antwoord te geven. Open vragen zorgen voor de meest uitgebreide reacties. Hieronder 35 voorbeeldvragen!

• welke vormen herken je in dit kunstwerk?
• welke lijnen kun je onderscheiden in dit kunstwerk?
• welke kleuren vallen je op?
• Wat valt je op in dit kunstwerk?
• Van welk materiaal is dit kunstwerk gemaakt?
• Welke titel zou jij dit kunstwerk geven?
• Wat gebeurt er in dit kunstwerk?
• Doet het kunstwerk je ergens aan denken?
• Wat vind je mooi aan het kunstwerk?
• Wat vind je lelijk aan het kunstwerk?
• Welk gedeelte van dit kunstwerk spreekt je het meest aan?
• Waar zou jij dit kunstwerk ophangen/neerzetten? En waarom daar?
• Als je iets aan dit kunstwerk kon veranderen, wat zou dat dan zijn?
• Beschrijf dit kunstwerk eens aan een vriend, welke woorden zou je gebruiken?
• Aan wie zou je dit kunstwerk cadeau willen doen en waarom?
• Wat was je eerste reactie bij het zien van dit kunstwerk? Waarom denk je dat je zo reageerde?
• Verandert je mening over het kunstwerk als je er langer naar kijkt?
• Verandert je mening over het kunstwerk als je er meer over leert?
• Welk gedeelte van het kunstwerk is het meest belangrijk? Waarom?
• Hoe heeft de kunstenaar gebruik gemaakt van balans, proportie, compositie?
• Hoe is je kijkrichting, waar begint je oog en welke weg leg je af? Welke keuzes heeft de kunstenaar gemaakt om dit te veroorzaken?
• Welke elementen zijn zeer realistisch?
• Welke elementen zijn fantasie of onwerkelijk?
• Als je het kunstwerk met je ogen dicht moet beschrijven, welke details heb je dan onthouden?
• Als dit kunstwerk geluidseffecten zou hebben, hoe zouden deze dan klinken?
• Als dit kunstwerk een merk was, wat zou dan de slogan zijn?
• Wat heb je over de kunstenaar geleerd, na dit kunstwerk te hebben bekeken?
• Als je de kunstenaar een vraag zou kunnen stellen, wat zou de vraag dan zijn?
• Wat denk je dat er zich voor en na de scene in het kunstwerk heeft afgespeeld?
• Welke symbolen vallen je op in dit kunstwerk?
• Zou je dit kunstwerk nog eens willen bekijken? Waarom wel.niet?
• Ken je iemand die dit kunstwerk prachtig zal vinden? Wie is dat en waarom?
• Ken je iemand die dit kunstwerk lelijk zal vinden? Wie is dat en waarom?
• Als je iets aan dit kunstwerk kan veranderen, wat zou dat dan zijn?
• Wat was volgens jou de oorspronkelijke functie van dit kunstwerk?

En ga zo maar door!

In 2010 schreef Herma van Dokkum een Master thesis, zeer de moeite waard voor meer achtergrondinformatie over vragen stellen in een museumsetting.

Het effect van de complexiteit van vragen op de nieuwsgierigheid van kinderen tijdens kunsteducatie

Welke vragen zijn tijdens jouw rondleidingen een hit?

 

 

Museummoeheid

Museummoeheid, wat is het en wat kan je als rondleider doen om het te voorkomen?

Degenen die regelmatig musea of galeries bezoeken weten wel wat ik bedoel. Na een tijdje rondwandelen in een kunstruimte krijg je er last van: je onderrug begint te zeuren, je voeten worden moe en je geest neemt geen nieuwe informatie meer op. Museummoeheid slaat toe op het moment dat je zowel fysiek als psychisch uitgeteld raakt tijdens een museumbezoek.

Museum Fatigue

Het lijkt een recent verschijnsel, omdat we niet gewend zijn lang te staan en slenteren. Maar al in 1916 werd de eerste studie naar museummoeheid gedaan, door Benjamin Ives Gilman. Hij lanceerde de term Museum Fatigue.

Gilmans oorspronkelijke definitie van museummoeheid was: “…The kinds and amount of effort,,,demanded of the visitor who endeavors to see exhibits as museum authorities plan to have them seen”.

Vreemde houdingen

Gilman voerde een onderzoek uit in The Boston Museum of Fine Art. Hij liet museumbezoekers een speurtocht doen door het museum. De antwoorden waren te vinden in de vitrines, op informatiebordjes en in de kunstwerken zelf. Tijdens de speurtocht maakte Gilman foto’s van de verschillende houdingen die de bezoekers aannamen.

De deelnemers moesten bukken, zich uitrekken, op hun tenen staan en allerlei andere capriolen uithalen om alles goed te kunnen zien. Activiteiten die niet bevorderlijk zijn voor een prettig museumbezoek. De inspanningen beletten de bezoeker goed te kijken naar de kunstwerken en objecten. Daarnaast kregen zij last van hun rug en gewrichten.

Frisse lucht en natuurlijk licht van belang

Na dit onderzoek deed Gilman suggesties voor de inrichting van tentoonstellingen en musea, die ervoor zorgen dat bezoekers minder last ondervinden en gestimuleerd worden meer te bewegen op een actieve manier. Zo blijkt natuurlijk licht belangrijk, frisse lucht, en informatiebordjes op ooghoogte.

Zijn bevindingen dat locatie, de afwisseling tussen natuurlijk- en kunstlicht, de warmte in een ruimte en akoestiek belangrijke elementen zijn die het museumbezoek beïnvloeden, zijn nog steeds van toepassing op hedendaagse musea.

Wat kan de rondleider doen

Naast de inrichting van het museum, kan ook de rondleider ervoor zorgen dat bezoekers wakker en alert blijven en minder fysieke klachten krijgen. Zo kunnen rondleiders hun groep even wat rek- en strekoefeningen laten doen voor, tijdens en als afsluiting van een rondleiding. Of geef bezoekers de opdracht de pose van een beeldhouwwerk na te doen, zodat hun lichaam even een andere houding aanneemt. Om de geestelijke moeheid te voorkomen kun je een korte pauze inlassen in je rondleiding, of een interactief element inpassen. Want, vooral van het lange luisteren worden je bezoekers moe. Laat ze eens meepraten, een vraag beantwoorden, onderling overleggen of een anekdote vertellen.

 

Meer tips over beweging in het museum vind je in dit artikel.
Een fijne manier van interactief rondleiden is af en toe een VTS gesprek in te lassen.

Het oorspronkelijke artikel van Benjamin Ives Gilman vind je op Jstor.org.